Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2017

Οι Τρεις Ιεράρχες και η Παιδεία


   Ο επιτάφιος λόγος του Γρηγορίου Ναζιανζηνού προς τον Μ. Βασίλειο απεικονίζει τη σαγηνευτική αλληλεπίδραση μεταξύ ρητορικής και ιστορίας και είναι μια αρκετά αξιόπιστη πηγή για τη ζωή του Βασιλείου αλλά και για τις αντιλήψεις αμφοτέρων περί παιδείας. Ο Γρηγόριος αγαπά την ελληνική κουλτούρα πιο παθιασμένα από τον Βασίλειο και δημιουργεί μια ουσιαστική ενοποίηση της θύραθεν με τη χριστιανική παιδεία.  Ο Βασίλειος και ως πνευματικός πατέρας συμβουλεύει, σε μια καίρια εποχή μετά την έκδοση του διατάγματος του Ιουλιανού, εκλεκτικότητα στην άντληση διδαγμάτων από τους θύραθεν συγγραφείς  .

    Η ευτυχής συγκυρία της πνευματικής συνεύρεσης των δύο φίλων στην Αθήνα, «᾿Αθήνας τὰς χρυσᾶς ὄντως ἐμοὶ» , είναι αποτέλεσμα της βαθύτερης επιθυμίας τους να σπουδάσουν στο κέντρο της παιδείας της εποχής τους, χωρίς όμως να χάσουν τους δεσμούς τους με τη θρησκεία τους, κάτι που προκαλούσε η σύνδεση της μελέτης της φιλοσοφίας και ρητορικής με τις τελετουργίες της αρχαίας ελληνικής θρησκείας . Ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος ως συμφοιτητές στην Αθήνα υπέβαλαν την παραδοσιακή ρητορική εκπαίδευση στην υπηρεσία της πίστης τους. Υπ’ αυτήν την έννοια, «αἱ χρυσαί Ἀθῆναι» δεν είναι ένα σύμβολο που απειλεί τους Χριστιανούς με απώλεια της πίστης τους αλλά ένα σύμβολο που μπορεί να εναρμονισθεί με τον Χριστιανισμό , αρκεί η ώσμωση να γίνει με προσοχή. Ο Γρηγόριος δε διστάζει, προς την κατεύθυνση αυτή, να χρησιμοποιήσει ενισχυτικά την εικόνα της μέλισσας , αντιγράφοντας το ρητορικό του πρότυπο, τον Ισοκράτη  αλλά και τον Πλούταρχο . Ο Γρηγόριος δεν μπορεί να μην εξωτερικεύσει την αγάπη του για τα ελληνικά γράμματα , το ίδιο και ο Βασίλειος στον «καταστατικό χάρτη» της Παιδείας των Χριστιανών . 

   Έτσι, συντελέστηκε ένας ιστορικός συμβιβασμός των Χριστιανών οι οποίοι έπρεπε να είναι γνώστες της κλασικής παιδείας για να αντιμετωπίσουν τους εθνικούς με τα ίδια τους τα μέσα . Υιοθέτησαν την άποψη ότι τα κλασικά γράμματα δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά αποτελούν το πιο αποτελεσματικό όπλο στην υπηρεσία της χριστιανικής θρησκείας . Αν και αιωρείται η άποψη ότι η στάση των δύο μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας  απέναντι στην ελληνική  Παιδεία είναι στάση επιλεκτικής απόρριψης, ματαιοπονίας και ενοχής την ίδια στιγμή που χρησιμοποιούν, σε κάθε περίπτωση,  exempla  από όλο το εύρος της θύραθεν γραμματείας. Αυτή η φαινομενική, όμως, αντίφαση, σύμφωνα με τον Β. Τατάκη οφείλεται στο γεγονός ότι και οι δύο Πατέρες θεωρούν την ελληνική Παιδεία μάταιη μόνο όταν τη συγκρίνουν με την αποκάλυψη του Θεού  . Εν κατακλείδι, στον επιτάφιο λόγο προς τον Μ. Βασίλειο δίνεται με διαυγή τρόπο ο προσανατολισμός της Παιδείας των Χριστιανών του 4ου αιώνα έτσι όπως καθορίστηκε με ομοφωνία και σύμπλευση απόψεων των Καππαδοκών Πατέρων .

  Στον Λόγο «Πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἂν ἐξ Ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων» ο Μ. Βασίλειος θέτει δύο απαρέγκλιτες αρχές στη μελέτη της θύραθεν γραμματείας. Η πρώτη καθιστά τη σπουδή των αρχαίων επωφελή και αδήριτη για τους νέους και η δεύτερη, η σπουδή αυτή επιβάλλεται να γίνεται με τη μέγιστη προσοχή. Για τη μελέτη του λόγου βλ. E. L. Fortin, «Christianity and Hellenism in Basil the Great’s Address ‘’Ad Adulescentes’’», στο: H. J. Blumenthal και R. A. Markus (εκδ.), Neoplatonism and Early Christian Thought, Essays in Honor of A. H. Armstrong, Λονδίνο 1980, σελ. 189-203  και Μ. Στασινόπουλου, Μορφές από τον τέταρτον αιώνα μ.Χ.: ιστορική εισαγωγή στον "λόγο προς τους νέους" του Μεγάλου Βασιλείου, Σχολή Μωραΐτη, Αθήνα 1972, σελ. 208-290
  Βλ. Γ. Μαρτζέλου, « Ο Μ. Βασίλειος ως πρότυπο πνευματικής πατρότητας», σελ. 7 στο:  users.auth.gr/martzelo/index.files/docs/99.doc, ανακτήθηκε 9/7/2016
  F. Boulenger, Gregoire De Nazianze: Discours Funebres En L'honneur De Son Frere Cesaire Et De Basile De Cesaree, 14, 1, 5-7
  Βλ. Δ. Λιάλιου, «Ο χαρακτήρας των σπουδών του Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου περί τα μέσα του 4ου μ.Χ. αιώνα», ό.π., σελ. 222-226
 Για τον ρόλο που διαδραμάτιζε η Αθήνα στην ύστερη Αρχαιότητα και για τις διαφορετικές προσλήψεις του συμβόλου της Αθήνας στον Λιβάνιο και τον Γρηγόριο Ναζιανζηνό Βλ. A. Wenzel, «Libanius, Gregory of Nazianzus, and the ideal of Athens in Late Antiquity», J.L.A.  3 (2010), σελ. 264-285
  13, 1, 1-4:  « ᾿Επεὶ δὲ ἱκανῶς εἶχε τῆς ἐνταῦθα παιδεύσεως, ἔδει δ' αὐτὸν μηδὲν τῶν καλῶν διαφυγεῖν, μηδὲ τῷ φιλοπόνῳ τῆς μελίσσης ἀπολειφθῆναι συλλεγούσης ἐκ παντὸς ἄνθους τὰ χρησιμώτατα,»
  Η εικόνα της μέλισσας που πετάει πάνω από κάθε άνθος αλλά παίρνει όλα τα καλά από το καθένα υπάρχει στον Προς Δημόνικον λόγο του Ισοκράτη : 52, 1-5: «῞Ωσπερ γὰρ τὴν μέλιτταν ὁρῶμεν ἐφ' ἅπαντα μὲν τὰ βλαστήματα καθιζάνουσαν, ἀφ' ἑκάστου δὲ τὰ βέλτιστα λαμβάνουσαν, οὕτω δεῖ καὶ τοὺς παιδείας ὀρεγομένους μηδενὸς μὲν ἀπείρως ἔχειν, πανταχόθεν δὲ τὰ χρήσιμα συλλέγει». Για την πρόσληψη του Ισοκράτη από τους Πατέρες της εκκλησίας βλ. N. Voliotis, The tradition of Isocrates in Byzantium and his influence on modern education, ό.π., σελ. 63-87
  Για τη χρήση της μελισσουργικής παρομοίωσης και τη σύνδεσή της με τη φιλοπονία βλ. Άννα Κόλτσιου-Νικήτα, Γλωσσικές απόψεις και όψεις στα κείμενα των Καππαδοκών Πατέρων, σελ. 168-170
  Η διευρυμένη αναφορά στα χρόνια της Αθήνας, ίσως να εμφαίνει την υφέρπουσα αγάπη του Γρηγορίου για την Παιδεία, που οικοδομείται πάνω στα έργα των κλασικών Αθηναίων συγγραφέων. Ας σημειωθεί ότι τα χρόνια της Αθήνας ήταν τα πιο ευτυχισμένα χρόνια της πολυκύμαντης ζωής του ανθρώπου που αγαπούσε την απραξία του μοναχικού στοχασμού, για το θέμα βλ. A. Wenzel, «Libanius, Gregory of Nazianzus, and the ideal of Athens in Late Antiquity», ό.π., σελ. 283
 Έτσι χαρακτηρίζεται ο Λόγος «Πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἂν ἐξ Ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων» Βλ. W. Jaeger, Πρωτοχριστιανικοί χρόνοι και Ελληνική παιδεία, ό.π., σελ. 78
  Αυτός ο εκπαιδευτικός προσανατολισμός ήταν συνέπεια των γενικότερων αντιλήψεων του Ιουλιανού για τον Χριστιανισμό που τον υποτιμούσε και θεωρούσε ότι ήταν δημιούργημα αμαθών ανθρώπων. Βλ.  Μ. Στασινόπουλος, Μορφές από τον τέταρτον αιώνα μ.Χ.,  σελ.  86-87
  Για μια εμπεριστατωμένη άποψη επί του θέματος του εκπαιδευτικού προσανατολισμού του 4ου αι. βλ. P. Lemerle, Ο Πρώτος βυζαντινός ουμανισμός: σημειώσεις και παρατηρήσεις για την εκπαίδευση και την παιδεία στο Βυζάντιο από τις αρχές ως τον 10ο αιώνα, (μετ. Μ. Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου), Μ. Ι. Ε. Τ., Αθήνα 19852, σελ. 50-59
  Και ο Γρηγόριος δείχνει εφεκτική στάση απέναντι στην εθνική παράδοση και τα μυθολογικά πρότυπα όπως φαίνεται και στο 3, 4, 1-7:  «῟Ων ἡμῖν, εἰ βουλομένοις εἰπεῖν ἐξῆν, οὐδὲν ἂν ἦσαν ἡμῖν οἱ Πελοπίδαι καὶ Κεκροπίδαι καὶ οἱ ᾿Αλκμαίωνες, Αἰακίδαι τε καὶ ῾Ηρακλεῖδαι καὶ ὧν οὐδὲν ὑψηλότερον, οἵτινες ἐκ τῶν οἰκείων φανερῶς εἰπεῖν οὐκ ἔχοντες ἐπὶ τὸ ἀφανὲς καταφεύγουσι, δαίμονας δή τινας καὶ θεοὺς  καὶ μύθους τοῖς προγόνοις ἐπιφημίζοντες, ὧν τὸ σεμνότατον ἀπιστία, καὶ ὕβρις τὸ πιστευόμενον.» 
  Βλ. Π. Αθανασιάδη, Ιουλιανός: μια βιογραφία, Μ. Ι. Ε. Τ., Αθήνα 2001, σελ. 39 και Fr. Montanari, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας: από τον 8ο αι. π. Χ. έως τον 6ο αι. μ. Χ., ό.π. σελ. 1157
  Για τα exempla που αρύεται ο Γρηγόριος από τη θύραθεν και χριστιανική γραμματεία βλ. K. Demoen, G.  Tompkins, «Exempla Pagan and Biblical Exempla in Gregory Nazianzen», A Study in Rhetoric and Hermeneutics, C.R. 47 (1997), σελ. 289-290
  Βλ. Β. Τατάκη, Η συμβολή της Καππαδοκίας στη χριστιανική σκέψη, σελ. 90-91
  Για μια καινούργια οπτική της σύζευξης κλασικής και χριστιανικής παιδείας βλ. D. Vanderkolk, «The Late Antique Christian-Pagan Synthesis within Basil the Great’s To Young Men on Reading Greek Literature», V.H.R. (15) 2015, σελ. 1-19


Πέμπτη 26 Ιανουαρίου 2017

Το ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης



Ο ποιητής και πεζογράφος Γιώργος Ιωάννου κατέγραψε με τον δικό του ιδιαίτερο αφηγηματικό τρόπο όσα είδε και διαπίστωσε από τον διωγμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς και, όπως ομολογεί ο ίδιος, τα έγραψε μόνο για τους αθώους εκείνους και για κανέναν άλλο...

 Είναι χαρακτηριστικά τα αποσπάσματα από το πεζογράφημά του "Εν ταις ημέραις εκείναις" (σελ. 58-70 από τις εκδόσεις Κέδρος, 1984) που σταχυολογείται στον τόμο ''Η πρωτεύουσα των Προσφύγων"


  •  Θα προσπαθήσω ώστε η κατάθεσή μου αυτή για το διωγμό και την εξόντωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης επί γερμανικής κατοχής να είναι ξερή —ξερή και στεγνή— χωρίς ιστορικές και φιλολογικές επεκτάσεις ή αμφίβολα ακούσματα. Και όλα αυτά από σεβασμό προς το φριχτό μαρτύριό τους, που μόνο το πένθος και την άκρα σοβαρότητα εμπνέει.   Δεν είναι, άλλωστε, πολλά, ούτε ιδιαιτέρως συνταραχτικά αυτά που έχω να πω εγώ για την υπόθεση, γιατί ήμουν τότε μικρό παιδί —φτωχός και περίκλειστος έφηβος— με βάσανα και προβλήματα, που τον κρατούσαν κιόλας σε απόσταση από τους άλλους. Πάντως, οι Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη ήταν τόσο πολλοί και τόσο μπλεγμένοι με τη ζωή μας, ώστε όσο κλειστός και αν ήσουν ήταν αδύνατο να μην υποπέσει στην αντίληψή σου η συμφορά, που τους είχε βρει. 

  • Η Θεσσαλονίκη για αρκετές ημέρες, όχι περισσότερες από μήνα, είχε πλημμυρίσει από κίτρινα κινούμενα άστρα. Πραγματικά ήταν πολύ καλομελετημένο το σημάδι. Διακρινόταν από πολύ μακριά. Ο συμμαθητής μας —στο Γ' Γυμνάσιο αρρένων— Μπεραχιάς ήρθε στο σχολείο φορώντας το άστρο του. Τα παιδιά, που δεν καταλαβαίνουν από τέτοια, είδαν το πράγμα από την εύθυμη πλευρά και άρχισαν να τον πειράζουν. Ήταν, άλλωστε, οι περισσότεροι παιδιά των πάνω συνοικιών της Θεσσαλονίκης, όπου είχε ελάχιστους Εβραίους, και ήταν ασυνήθιστοι στη θέα του άστρου. Εκτός αυτού ήταν παιδιά της εργατιάς, της φτωχολογιάς, κακομαθημένα, πεινασμένα, αρπακτικά, σκληρά παιδιά, με πολλή ζήλια μέσα τους προς την οικονομική άνεση. Ακόμη και εμένα με τυραννούσαν, γιατί ήμουν πιο συμμαζεμένος από αυτούς. Κάποια στιγμή, θυμάμαι, ένας τους έκανε ένα χάρτινο σταυρό, πήρε ρετσίνι από τα πεύκα της αυλής, και κόλλησε το σταυρό στη ράχη του Μπεραχιά, στο παλτό του. Ο καημένος ο Μπεραχιάς, είχε κάτι το μη παιδικό απάνω του, περπατούσε αργά με το άστρο μπροστά και το σταυρό στην πλάτη. Αλλά δεν μπορώ να πω ότι γινόταν καμιά καζούρα γύρω του. Ήταν ένα κακόγουστο αστείο, που είναι ζήτημα αν ο ίδιος το κατάλαβε. Σε λίγες μέρες έπαψε να έρχεται σχολείο. Ήταν ένα παιδί ψηλό, σιωπηλό, αργοκίνητο και πάρα πολύ ήσυχο. 

  Η λογοτεχνική αποτύπωση της κτηνωδίας σε συνδυασμό με τις μαρτυρίες των ευάριθμων επιζώντων και την υπεύθυνη ιστορική έρευνα, δεν επιτρέπουν τη λήθη για ένα γεγονός που αμαύρωσε την ανθρωπότητα και τη στιγμάτισε για πάντα. Ελπίζουμε πως με ανάλογες συλλογικές αλλά και ατομικές καταδύσεις στη μνήμη, οι μαύρες σελίδες της ιστορίας δε θα επαναλαμβάνονται και οι άνθρωποι θα σταματήσουν να σκέφτονται τον πόλεμο και θα θέσουν στο επίκεντρο όλων των πράξεών τους τον Άνθρωπο , εκτελώντας το χρέος τους να λέγονται άνθρωποι.

Εικόνες και Κείμενα που ενσταλάζουν τον πόθο για ειρήνη...



Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2017

Διαδίκτυο και ενημέρωση (Προτεινόμενο θέμα πανελλαδικών εξετάσεων 2017)



KEIMENO

1.  O τρόπος με τον οποίο διαβάζουμε ειδήσεις αλλάζει διαρκώς, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του 5ου ετήσιου Digital News Report του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που διενεργήθηκε σε 26 χώρες και σε δείγμα 50.000 ατόμων. Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα, η απήχηση των τηλεοπτικών ειδήσεων αρχίζει να μειώνεται, ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικιακές ομάδες, ενώ σε κρίση φαίνεται να βρίσκονται τόσο ο έντυπος Τύπος όσο και τα υπόλοιπα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης σε αρκετές από τις χώρες που μελετώνται. Αντιθέτως, όλο και περισσότεροι ενημερώνονται από το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

 2.  Οι δυναμικές αυτές είναι ακόμη πιο έντονες στην ελληνική κοινωνία, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της οποίας αλληλεπιδρούν με τις τεχνολογικές εξελίξεις, δημιουργώντας ένα αβέβαιο περιβάλλον για τα ελληνικά μέσα. Ειδικότερα, παρατηρούμε πολύ μεγάλη έλλειψη εμπιστοσύνης στις ειδήσεις και στους δημοσιογράφους, τους οποίους οι Έλληνες εμπιστεύονται σε μικρότερο βαθμό από ό,τι οι κάτοικοι όλων των άλλων χωρών του δείγματος. Παράλληλα, στη συντριπτική τους πλειονότητα θεωρούν πως τα μέσα ενημέρωσης δεν είναι ανεξάρτητα από αθέμιτες πολιτικές και επιχειρηματικές επιρροές. Η απαξίωση των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης συνοδεύεται με υψηλή χρήση του Διαδικτύου για ενημέρωση στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες. Όμως ο τρόπος με τον οποίο οι Έλληνες χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για ενημέρωση, όπως αποτυπώνεται στην έρευνα, δημιουργεί προκλήσεις για τη βιωσιμότητα και των διαδικτυακών μέσων ενημέρωσης.

 3.  Οι Έλληνες ενημερώνονται από τα κοινωνικά δίκτυα σε μεγαλύτερο βαθμό από τους κατοίκους άλλων χωρών, με πρώτη επιλογή το Facebook. Είναι ενδεικτικό πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι το κύριο σημείο πρόσβασης των Ελλήνων στις ειδήσεις στο Διαδίκτυο και όχι οι ενημερωτικοί ιστότοποι όπως σε αρκετές άλλες χώρες. Παράλληλα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιθυμούν να αυξήσουν τον χρόνο παραμονής των χρηστών στις πλατφόρμες τους, όπως για παράδειγμα το Facebook, το οποίο προωθεί την ανάγνωση άρθρων (instant articles) και την παρακολούθηση βίντεο μέσα στην πλατφόρμα του. Οι εξελίξεις αυτές ασκούν αυξανόμενες πιέσεις στην επισκεψιμότητα των ενημερωτικών ιστοτόπων.

 4.  Οι Ελληνες χρήστες του Διαδικτύου δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για την ενημέρωσή τους στο Ιντερνετ αλλά ούτε και να παρακολουθήσουν διαφημίσεις. Η Ελλάδα είναι στην κορυφή της χρήσης προγραμμάτων αποκλεισμού διαφημίσεων (ad blockers), η οποία στους νέους ξεπερνά το 60%. Επίσης, το ποσοστό των Ελλήνων που πληρώνει για να διαβάζει ειδήσεις διαδικτυακά είναι το χαμηλότερο από όλες τις χώρες του δείγματος.

  5. Παράλληλα, παρατηρούμε πως στο Διαδίκτυο το ενδιαφέρον διαχέεται σε μια πληθώρα νέων μέσων, γεγονός που συνδέεται και με την έλλειψη εμπιστοσύνης στα παραδοσιακά μέσα. Ενώ στις περισσότερες χώρες του δείγματος οι πρώτες σε χρήση ενημερωτικές ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο είναι οι ιστότοποι μέσων του παραδοσιακού τοπίου ενημέρωσης (εφημερίδες και τηλεοπτικοί σταθμοί), στην Ελλάδα παρατηρείται κατακερματισμός σε πολλά είδη δικτυακών τόπων. Εκτός από τους ιστοτόπους παραδοσιακών μέσων, στη λίστα με τους πρώτους σε χρήση ιστοτόπους περιλαμβάνονται μέσα που έχουν δημιουργηθεί από δημοσιογράφους που αναδείχθηκαν από τα κυρίαρχα παραδοσιακά μέσα, αλλά και ανώνυμα ιστολόγια που συχνά φιλοξενούν θεωρίες συνωμοσίας και ανυπόστατες ειδήσεις.

 6.  Τα ευρήματα αυτά είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά για τη βιωσιμότητα αλλά και την ποιότητα της ενημέρωσης στην Ελλάδα. Η έλλειψη εμπιστοσύνης στις ειδήσεις, η πεποίθηση πως οι διαδικτυακές διαφημίσεις είναι ενοχλητικές, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση που έχει πλήξει και τους πολίτες αλλά και τα ίδια τα μέσα ενημέρωσης, έχουν συμβάλει στην καθιέρωση της κουλτούρας της δωρεάν διαδικτυακής ενημέρωσης. Οι τάσεις αυτές καταδεικνύουν την ανάγκη αναθεώρησης πολλών από τις υπάρχουσες πρακτικές προκειμένου τα ΜΜΕ να ανταποκριθούν σε ένα ολοένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Την ίδια στιγμή βέβαια, οι αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο διαβάζουμε ειδήσεις δεν συνεπάγονται και έλλειψη ενδιαφέροντος προς την ειδησεογραφία. Στο σύγχρονο τοπίο ενημέρωσης οι Έλληνες χρήστες του Διαδικτύου σχολιάζουν και κοινοποιούν ειδήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε υψηλότερο βαθμό απ’ ό,τι οι κάτοικοι των περισσότερων χώρων του δείγματος.

Η αναλυτική μελέτη για την Ελλάδα δημοσιεύθηκε στα ελληνικά από το Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, και διατίθεται ηλεκτρονικά στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://www.jour.auth.gr/? p=7325.

Ο  Αντ. Καλογερόπουλος είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Ινστιτούτο Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Ο Ν. Παναγιώτου είναι επίκουρος καθηγητής, Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, ΑΠΘ.
Η Δήμητρα Δημητρακοπούλου είναι επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας, ΑΠΘ.

ΘΕΜΑΤΑ

Α. Να αποδοθεί περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου (100-120 λέξεις)

Β1. Να χαρακτηρίσετε με Σ ή Λ το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων:

  • οι Έλληνες εμπιστεύονται τις ειδήσεις και τους δημοσιογράφους σε μικρότερο βαθμό από ό,τι οι κάτοικοι όλων των άλλων χωρών 
  • οι ενημερωτικοί ιστότοποι  είναι το κύριο σημείο πρόσβασης των Ελλήνων στις ειδήσεις στο Διαδίκτυο και όχι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως σε αρκετές άλλες χώρες
  • στη συντριπτική τους πλειονότητα θεωρούν πως τα μέσα ενημέρωσης  είναι ανεξάρτητα από αθέμιτες πολιτικές και επιχειρηματικές επιρροές.
  • Η απαξίωση των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης συνοδεύεται με υψηλή χρήση του Διαδικτύου για ενημέρωση στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες
Β2. Με ποιον/ους τρόπο/ους αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος του κειμένου;

Β3. Να σχολιάσετε τη συνοχή της πέμπτης παραγράφου

Β4. Να εντοπίσετε το είδος της σύνταξης (ενεργητική-παθητική) και να τη μετατρέψετε στην αντίθετή της:

  • Οι τάσεις αυτές καταδεικνύουν την ανάγκη αναθεώρησης πολλών από τις υπάρχουσες πρακτικές προκειμένου τα ΜΜΕ να ανταποκριθούν σε ένα ολοένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. 
  • Εκτός από τους ιστοτόπους παραδοσιακών μέσων, στη λίστα με τους πρώτους σε χρήση ιστοτόπους περιλαμβάνονται μέσα που έχουν δημιουργηθεί από δημοσιογράφους που αναδείχθηκαν από τα κυρίαρχα παραδοσιακά μέσα
Β5. Να δώσετε από μία συνώνυμη για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου

Γ. Σε ένα άρθρο που προορίζεται να δημοσιευθεί στη σχολική εφημερίδα, παρουσιάζετε τη μορφή της σύγχρονης ενημέρωσης, όπως αυτή υλοποιείται σήμερα από τα διαδικτυακά μέσα. Μέλημά σας είναι να παρουσιάσετε το είδος και το ύφος της ενημέρωσης αυτής και να διερευνήσετε το κατά πόσο οι πολίτες ενημερώνονται επαρκώς και σωστά, ώστε να καθίστανται ενεργοί πολίτες μέσα σ' ένα δημοκρατικό περιβάλλον. (500-600 λέξεις)

Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2017

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: ΕΜΠΝΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ



 Ανθρώπινα Δικαιώματα θα μπορούσαν γενικά να ορισθούν ως εκείνα τα δικαιώματα που ενυπάρχουν στη φύση μας, που είναι έμφυτα και χωρίς τα οποία δεν μπορούμε να ζήσουμε ως ανθρώπινα όντα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες μας επιτρέπουν να αναπτύξουμε πλήρως και να χρησιμοποιήσουμε τις ανθρώπινες αρετές μας, τη νοημοσύνη μας, τα ταλέντα μας και τη συνείδησή μας και να ικανοποιήσουμε τις πνευματικές και άλλες ανάγκες μας. Αυτά βασίζονται πάνω στις αυξανόμενες απαιτήσεις της ανθρωπότητας για μια ζωή μέσα στην οποία η έμφυτη αξιοπρέπεια και η αξία κάθε ανθρώπου θα τυγχάνει σεβασμού και προστασίας. Η αποστέρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών δεν είναι μόνο μια ατομική και προσωπική τραγωδία αλλά επίσης δημιουργεί συνθήκες κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής, ενσπείροντας τη βία και τη σύγκρουση μέσα και μεταξύ κοινωνιών και εθνών. Όπως δηλώνει η πρώτη πρόταση της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια "αποτελεί τον ακρογωνιαίον λίθο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο".   http://edu09.pbworks.com

 Η φιλοσοφική διερεύνηση της σημασίας αλλά και της υπόστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτέλεσε το βασικό κίνητρο για τη δημιουργία συνοπτικών κειμένων, στα οποία οι μαθητές  αποτύπωσαν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους. Αφού προηγήθηκε η εννοιολογική οριοθέτηση και η κατηγοριοποίηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, οι μαθητές δημιούργησαν...

Δικαίωμα στην εκπαίδευση

όμηρος του ίδιου σου του εαυτού. Φυλακισμένος σ' ένα μυαλό με μορφή υπογείου. Δίχως παράθυρα, δίχως πόρτες, δίχως εσοχή φωτός. Κι όμως! Μπορείς να δημιουργήσεις τα δικά σου παράθυρα, τις δικές σου πόρτες, το δικό σου φως. Και ο τρόπος είναι ένας, η εκπαίδευση! Χωρίς αυτήν είσαι καταδικασμένος σε ισόβια δεσμά!

Μαρίνα Τροκάνα

Δικαίωμα για ζωή

Το δικαίωμα του ανθρώπου για ζωή είναι το πρώτο και το πιο σημαντικό, αφού τα άλλα ακολουθούν μετά και βασίζονται σ' αυτό. Ο άνθρωπος για να εκφράζεται , να δημιουργεί και να εξελίσσεται πρέπει να ζει. Μπορεί να ακούγεται κοινότοπο, αλλά για κάποιους, δυστυχώς, δεν είναι. Το δικαίωμα της ζωής υπάρχει αδιακρίτως φύλου, ηλικίας, κοινωνικής ομάδας, φυλής, χρώματος ή θρησκείας. Κανένας δεν μπορεί να το αφαιρέσει από έναν άλλον άνθρωπο.

Άννα Σαλτιέλ

Δικαίωμα να πιστεύω σε ό,τι θέλω

Κανένας δεν μπορεί να σε καταπιέσει να πιστέψεις σε κάτι που δεν θέλεις, αφού αυτό που πιστεύεις είναι απλώς μια ιδέα και δεν αφορά κανέναν, εκτός από τον εσώψυχο εαυτό σου.

Βασιλική Χαβαλέ

Δικαίωμα ελεύθερου λόγου

Όλοι πρέπει να έχουν το δικαίωμα να μιλάνε ελεύθερα. Να μπορούν να πουν τις απόψεις τους χωρίς κανένας να τους το απαγορεύει, εγκλείοντάς τους στη φυλακή ή να μην τους αφήνει να εκφραστούν. Γιατί τότε δεν το έχουν όλοι αυτό το δικαίωμα;

Ελίζα Σιδέρη