Εν αρχή ην το αυτονόητο. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση καθιστά πράγματι την πληροφορία αυτό που θα έπρεπε να είναι ούτως ή άλλως: ένα δημόσιο αγαθό. Απαλλαγμένο, μάλιστα, από την «ερμηνεία» μιας διαμεσολαβημένης, και άρα «φιλτραρισμένης» ενημέρωσης, σαν και αυτή που κατά κανόνα διακινείται από τα λοιπά ΜΜΕ. Λυτρωμένο, επίσης, από την αμφιβολία ή την καχυποψία που ευλόγως προκαλεί οποιαδήποτε αξιολόγηση οποιασδήποτε πληροφορίας γίνεται πριν από εμάς χωρίς εμάς.
Ως εκ τούτου, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση συμβάλλει στον αμεσότερο και αντικειμενικότερο έλεγχο της διοίκησης, των πράξεων και των παραλείψεών της, των αποφάσεων και των προβληματισμών της. Την καθιστά διαφανέστερη και, κατά συνέπεια, λιγότερο αυθαίρετη. Οχι μόνο, γιατί της δίνει τη δυνατότητα και της δημιουργεί την υποχρέωση να διαβουλεύεται. Αλλά, κυρίως, γιατί της αφαιρεί, ως ένα μεγάλο βαθμό, τη δυνατότητα να δρα, κρύβοντας τα «μυστικά» της. Να ασκεί, δηλαδή, την τέχνη της απόκρυψης ή της αποσιώπησης που ήταν ανέκαθεν στρατηγικό πλεονέκτημα της τεχνικής, με την οποία κάθε εξουσία αναπαράγεται, επιβάλλοντας τη διαχωριστική γραμμή που χωρίζει τους μυημένους κατόχους της από τους αμύητους υπηκόους της.
Αυτονόητης, επίσης, σημασίας είναι και η συμβολή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στην πολιτική ενσωμάτωση όλων εκείνων των διαρκώς αυξανόμενων τμημάτων του εκλογικού σώματος που εγκαταλείπουν τα «θεσμικά» ΜΜΕ, για να αναζητήσουν εκείνες τις μορφές πληροφόρησης και συμμετοχής που είναι περισσότερο αμφίδρομες και λιγότερο υποκείμενες σε κάθε λογής σκοπιμότητες.
Το διαδίκτυο προσφέρει στο σύγχρονο πολίτη αυτό το «νέο δημόσιο χώρο» που χρειάζεται, για να αποκτήσει πρόσβαση στην πληροφορία και να διακινήσει τις ιδέες του, χωρίς να «αποκλείεται» από τα «προνόμια» των «ειδικών σχέσεων» με τις εξουσίες, τις προτιμήσεις τους και τους διαύλους τους. Χωρίς, ακόμα, να υποχρεώνεται σε συλλογή πληροφοριών και ανταλλαγή ιδεών που συγχέουν την εικονική με τη ζώσα πραγματικότητα. Αποφλοιωμένες από το φαίνεσθαι των εντυπώσεων, οι πληροφορίες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, μειώνουν την αποξένωση της κοινωνίας των πολιτών και της οικονομίας των παραγωγών από τη δημοσιότητα που συναρτά την αποτελεσματικότητά της με τη «θεαματικότητά» της. Συνάρτηση μοιραία για τις σχέσεις της πραγματικής με την τηλεοπτική δημοκρατία.
Χωρίς το δημόσιο χώρο του διαδικτύου, ούτε η δημοκρατία θα μπορούσε να βελτιώσει την αντιπροσωπευτικότητά της, ούτε η πολιτεία να επικοινωνήσει ουσιαστικά με αυτούς, από τη γνώμη και τη συμπεριφορά των οποίων εξαρτάται η ποιότητα και η βιωσιμότητά της.
Αν, ωστόσο, η σύγχρονη τεχνολογία της πληροφορίας είναι μία από τις τελευταίες ελπίδες της δημοκρατίας, η αισιοδοξία για το μέλλον της κοινωνίας της πληροφορίας και της οικονομίας της γνώσης μειώνεται, εξαιτίας των κινδύνων που απειλούν την αυθεντική συμμετοχή των πολιτών στα κέντρα λήψης αποφάσεων και χάραξης στρατηγικών.
Από τους κινδύνους αυτούς τρεις είναι οι περισσότερο ανησυχητικοί:
Ο πρώτος έγκειται στην αντίφαση που υπάρχει ανάμεσα στο δημόσιο χώρο του διαδικτύου και την ιδιωτική χρήση των πληροφοριών του. Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η ατομικότητα αυτής της χρήσης είναι συμβατή με τη συλλογικότητα που χρειάζεται, προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των πολιτικών παρεμβάσεων στο διοικητικό και κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι.
Ο δεύτερος κίνδυνος παράγεται κυρίως από το γεγονός ότι η χρήση του διαδικτύου αποτελεί προνόμιο αυτών που είναι σε θέση να την κάνουν. Θα απαιτηθεί πάρα πολύς χρόνος, για να «κοινωνικοποιηθεί» το προνόμιο αυτό, δεδομένου ότι σήμερα το κατέχουν ηλικιακά νεότερες και κοινωνικά ισχυρότερες ομάδες του γενικού πληθυσμού. Δεν είναι, μάλιστα, καθόλου μικρότερης σημασίας το γεγονός ότι το προνόμιο της χρήσης του διαδικτύου συνοδεύεται από το άλλο προνόμιο που κατέχουν όσοι διαθέτουν το χρόνο να το ασκήσουν. Σε μία εποχή, μάλιστα, που η έλλειψη χρόνου αποτελεί μέγιστο εμπόδιο ανάπτυξης και συμμετοχής στην κοινωνία της γνώσης, αλλά και στην κοινωνία της πολιτικής.
Ο τρίτος κίνδυνος είναι ίσως ο χειρότερος. Είναι αυτός που συνιστά το ενδεχόμενο κατακλυσμού του δημόσιου χώρου του διαδικτύου από μη διαχειρίσιμο και μη ελέγξιμο όγκο πληροφοριών. Είναι κυρίως αυτός που εγκυμονεί η πιθανότητα χειραγώγησης του διαδικτύου από οργανωμένες ομάδες παραπληροφόρησης και αποπληροφόρησης.
Η κατάλυση της «ηθικής της δημοσιότητας» ήταν ανέκαθεν ισοδύναμη με την κατάλυση της δημοκρατικής τάξης. Τούτη εδώ δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τους κανόνες που διαχωρίζουν το σωστό από το λάθος, το αληθές από το ψευδές, το ακριβές από το ανακριβές, το καλόπιστο από το κακόβουλο.
Αν οι κανόνες αυτοί δεν πρυτανεύσουν στη χρήση και τη λειτουργία του διαδικτύου, ο χώρος του μπορεί να μετατραπεί σε μέσο διασποράς και αναπαραγωγής ψευδών ειδήσεων και ανυπόστατων φημών.
Στην περίπτωση αυτή, η κρίσιμη διαφορά που χωρίζει τη δημοκρατία από την αυθαιρεσία, θα αναιρεθεί μέσα ακριβώς από την ελευθερία που προσφέρεται στη συκοφαντία, για να μεταμφιεστεί σε πληροφορία.
Ο κ. Γιώργος Σεφερτζής είναι πολιτικός επιστήμονας - αναλυτής.
ΘΕΜΑΤΑ
1. Να παρουσιάσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου (100-120 λέξεις)
2. «Η κατάλυση της «ηθικής της δημοσιότητας» ήταν ανέκαθεν ισοδύναμη με την κατάλυση της δημοκρατικής τάξης». Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 60-80 λέξεων το περιεχόμενο της παραπάνω περιόδου.
3. Να βρείτε τη δομή της τέταρτης παραγράφου (Το διαδίκτυο προσφέρει… την τηλεοπτική δημοκρατία.
4. Να αναφέρετε τον τρόπο ανάπτυξης της έβδομης παραγράφου (Ο τρίτος κίνδυνος είναι ίσως ο χειρότερος…)
5. Να γράψετε από ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: αυθαίρετη, ενσωμάτωση, εικονική, αποφλοιωμένες, συμβατή
6. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη της περιόδου σε παθητική και να δικαιολογήσετε τη χρήση της (της ενεργητικής σύνταξης) από τον συγγραφέα: Το διαδίκτυο προσφέρει στο σύγχρονο πολίτη αυτό το «νέο δημόσιο χώρο» που χρειάζεται, για να αποκτήσει πρόσβαση στην πληροφορία και να διακινήσει τις ιδέες του, χωρίς να «αποκλείεται» από τα «προνόμια» των «ειδικών σχέσεων» με τις εξουσίες, τις προτιμήσεις τους και τους διαύλους τους.
7. Ως ομιλητής σε ημερίδα που οργανώνει ο Δήμος στον οποίο ανήκεις με θέμα τα αποτελέσματα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στη δημοκρατική διακυβέρνηση ενός κράτους, να αναπτύξεις τις απόψεις σου σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους το διαδίκτυο μπορεί να συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό μιας πολιτείας αλλά και στους κινδύνους που εγκυμονεί η ανεξέλεγκτη χρήση του πάντα σε σχέση με τη λειτουργία της Πολιτείας και του πολιτεύματος.
Έρευνα-επιμέλεια κριτηρίου: Ελένη Παπαδοπούλου, φιλόλογος
Έρευνα-επιμέλεια κριτηρίου: Ελένη Παπαδοπούλου, φιλόλογος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου